Σαρωτικές αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση

Σε σύστημα καθορισμένων εισφορών, χωρίς καμία εγγύηση για το ύψος των παροχών οι οποίες θα καθορίζονται σε δύο επίπεδα, αρχικά, με βάση την κατάσταση του ταμείου τη στιγμή που ο ασφαλισμένος καταθέτει τα χαρτιά του για συνταξιοδότηση ενώ στη συνέχεια κατ’ έτος, μετατρέπεται η επικουρική ασφάλιση στην Ελλάδα. Πρόκειται για...
μνημονιακή υποχρέωση, που ολοκληρώνει στην ουσία την ενοποίηση των επικουρικών ταμείων σε ένα. Οι μειώσεις περνούν μέσα από το Ενιαίο Κανονισμό Ασφάλισης και Παροχών του νέου υπερ-επικουρικού ΕΤΕΑ, που ήδη έχει εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου, έχει κατατεθεί στο υπουργείο Εργασίας προς τυπική έγκριση.

Υπολογίζεται ότι η εφαρμογή του θα ξεκινήσει περί τα μέσα του 2014, καθώς απαιτείται η έγκριση από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), που είναι συνήθως χρονοβόρα. Οι αλλαγές αφορούν τόσο στους νέους ασφαλισμένους όσο και στους νυν και κυρίως αφορούν και στους ήδη συνταξιούχους που κάθε χρόνο, αρχής γενομένης από τα μέσα του 2014, θα βλέπουν τις συντάξεις τους να αναπροσαρμόζονται με υπουργική απόφαση, που θα λαμβάνει υπόψη της ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Μια ρήτρα που προβλέπει ότι σε κάθε περίπτωση, οι συντάξεις δεν πρέπει και δεν θα προκαλούν κανένα έλλειμμα στο Ταμείο.

Αλλά και οι νέες συντάξεις για να υπολογιστούν θα λαμβάνεται υπόψη μια δέσμη δεδομένων, όπως τα δημογραφικά δεδομένα της συγκεκριμένης χρονιάς, το ατομικό ποσό συσσώρευσης εισφορών με επιτόκιο που θα καθορίζεται ανάλογα με τη μεταβολή του μισθού των εργαζομένων, το επιτόκιο προεξόφλησης και η μεταβιβασιμότητα της σύνταξης.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Εργασίας, οι μειώσεις θα ξεκινούν από 10% ενώ σε περιπτώσεις ειδικών – πρώην ευγενών επικουρικών ταμείων που εντάχθηκαν στο ΕΤΕΑΜ, θα αγγίζουν και το 45%.


Ανατροπές για τους «παλαιούς ασφαλισμένους»
Μια εξόφθαλμη και σημαντική αλλαγή που επιβάλλει ο νέος Κανονισμός, αφορά τους λεγόμενους παλαιούς ασφαλισμένους, που έχουν ασφαλιστεί για πρώτη φορά πριν από το 1993 και που ακόμη και με το νόμο 4052/2012 (ιδρυτικό του ΕΤΕΑ) διατηρούσαν ποσοστό αναπλήρωσης της επικουρικής σύνταξης πάνω από το 20%, βάσει των όσων ορίζει το καταστατικό του ταμείου.

Όμως με τον νέο Κανονισμό, οι παλαιοί και οι νέοι ασφαλισμένοι εξομοιώνονται, τουλάχιστον για το σκέλος της σύνταξης που θα υπολογίζεται με βάση το παλαιό σύστημα. Το ποσοστό αναπλήρωσης για όλους θα είναι έτσι, 20%. Συγκεκριμένα, το άρθρο 21 του νέου Κανονισμού προβλέπει ότι η επικουρική σύνταξη για τους ασφαλισμένους από την 1/1/2001 και μετά, θα υπολογίζεται εξολοκλήρου με βάση το νέο σύστημα και θα προσδιορίζεται κάθε χρόνο, με βάση:

Τα δημογραφικά δεδομένα

Το ατομικό ποσό συσσώρευσης εισφορών με επιτόκιο που καθορίζεται ανάλογα με τη μεταβολή του μισθού των εργαζομένων.

Το επιτόκιο προεξόφλησης

Τη μεταβιβασιμότητα της σύνταξης
Για τους ασφαλισμένους πριν το 2000, προβλέπεται να λαμβάνουν επικουρική σύνταξη που θα αποτελείται από δύο τμήματα:
-- Το πρώτο, από τη σύνταξη για τα χρόνια ασφάλισης μέχρι το 2014. Και για τους παλιούς (πριν το 1993) και για τους νέους (μετά το 1992) ασφαλισμένους, το ποσοστό αναπλήρωσης θα είναι 20%.

-- Το δεύτερο, για τα χρόνια ασφάλισης μετά την 1/1/2015. Το τμήμα αυτό θα υπολογιζόταν σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, όπως και όλοι οι ασφαλισμένοι μετά το 2001.

Δυσμενέστεροι θα είναι οι όροι συνταξιοδότησης – εφόσον δεν υπάρξουν αλλαγές – και αναφορικά με τις αναπηρικές επικουρικές συντάξεις. Ο νέος Κανονισμός προβλέπει και σε αυτή την περίπτωση ανατροπές, ακόμη και κατάργησή τους, σε ορισμένες περιπτώσεις. Σε αντίθεση με ότι ισχύει σήμερα, εάν δεν έχει θεμελιωθεί τη στιγμή του ατυχήματος ή της επαγγελματικής ασθένειας δικαίωμα στη σύνταξη (δηλαδή οι 4.500 μέρες ασφάλισης ή 1.500 μέρες ασφάλισης από τις οποίες οι τελευταίες 600 την τελευταία 5ετία), τότε στον ανίκανο προς εργασία ασφαλισμένο, αντί για αναπηρική επικουρική σύνταξη, δίνεται εφάπαξ ποσό. Στην πράξη επιστρέφονται οι εισφορές του, όπως αυτές προβλέπονται στην ατομική του μερίδα, και μάλιστα μόνο οι δικές του και όχι και του εργοδότη.

Ανάλογη διάταξη για τις προσωρινές αναπηρικές συντάξεις ορίζει πως όποιος λάβει προσωρινή σύνταξη και επανέλθει στην εργασία και στην ασφάλιση στο ΕΤΕΑ, τότε το ποσό που θα λάβει το διάστημα που κρατά η ανικανότητα προς εργασία, θα παρακρατηθεί από το σύνολο της σύνταξης που θα καταβληθεί στο τέλος του εργάσιμου βίου του με την τελική απονομή επικουρικής σύνταξης. Στην περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου εργαζόμενου, ο νέος κανονισμός είναι ακόμη πιο σκληρός. Όχι προς τον θανόντα, αλλά προς την οικογένειά του, καθώς προβλέπει ότι ο δικαιούχος συγγενής, θα την λάβει μόνο με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του/της. Παράλληλα, καταργεί τη σύνταξη στα τέκνα που σπουδάζουν έως το 24ο έτος.

Να σημειωθεί δε, ότι, βασική προϋπόθεση για την μεταβίβαση της σύνταξης, είναι να έχει δηλωθεί. Αυτό προσμετράται στον υπολογισμό του αρχικού ποσού, με αποτέλεσμα να μειώνεται το τελικό ποσό της επικουρικής σύνταξης, εάν έχει δηλωθεί ότι μετά το θάνατο του ασφαλισμένου θα μεταβιβαστεί στον/στην επιζόντα σύζυγο.

Άλλη μια αλλαγή από τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, που ανατρέπουν δικαιώματα για εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένων, είναι η μη πρόβλεψη για αναγνώριση πλασματικών χρόνων, εκτός των περιπτώσεων που εκκρεμούν ή έχουν ήδη αναγνωριστεί.