NEXT DEAL Υπόθεση Ασπίς: Τα παίρνει όλα το Δημόσιο!

Του Χρήστου Κίτσιου*


Μείζον ηθικό θέμα με βάσιμες μάλιστα υπόνοιες καταστρατήγησης της ασφαλιστικής νομοθεσίας δημιουργούν οι πρακτικές του Δημοσίου απέναντι στην υπό εκκαθάριση Ασπίς Πρόνοια και κατ επέκταση στους χιλιάδες ασφαλισμένους της που περιμένουν να αποζημιωθούν.
Η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία σημειωτέον είναι οριστική και αμετάκλητη, έκρινε ότι οι ασφαλισμένοι της Ασπίς Πρόνοια θα πρέπει να αποζημιωθούν από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής αφού πρώτα ολοκληρωθεί το έργο της εκκαθάρισης της ασφαλιστικής εταιρείας.

Πρόκειται για απόφαση «πιλότο» αφενός γιατί έκρινε τελεσίδικα τον τρόπο αποζημίωσης των ασφαλισμένων, αφετέρου γιατί εμμέσως πλην σαφώς απάλλαξε το Δημόσιο από την καταβολή πρόσθετων αποζημιώσεων ακόμη και αν αποδειχθεί ότι οι ασφαλισμένοι ζημιώθηκαν εξαιτίας πλημμελούς άσκησης εποπτείας.

«Με την απόφαση του ΣτΕ ο ζημιωθείς από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις του Ελληνικού Δημοσίου κατά την άσκηση εποπτείας επί των ασφαλιστικών επιχειρήσεων δεν έχει το δικαίωμα να προσφύγει δικαστικά για την αποκατάσταση της ζημίας του από το Ελληνικό Δημόσιο» επισημαίνει στο Next Deal ο κ. Μιχάλης Μαρκουλάκος, δικηγόρος της πλειοψηφίας των ασφαλισμένων της Ασπίς Πρόνοια, που προσέφυγαν στο ΣτΕ.

Η απόφαση δημιουργεί νομολογία και για διεκδικήσεις αποζημίωσης επενδυτών έναντι του Δημοσίου λόγω πλημμελούς άσκησης εποπτείας από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή την Τράπεζα της Ελλάδος.

Πέραν όμως από το μπλόκο που θέτει η απόφαση στη διεκδίκηση αποζημιώσεων απευθείας από το Δημόσιο, το τελευταίο κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να καθυστερήσει την εκκαθάριση της Ασπίς Πρόνοια και να κατοχυρώσει υπέρ του τα έσοδα που θα προκύψουν από την εκποίηση περιουσιακών στοιχείων.

Εδώ και πέντε χρόνια η εκκαθάριση της Ασπίς κινείται εξαιρετικά αργά εξαιτίας των νομικών και τεχνικών θεμάτων που έχει εγείρει το Ελληνικό Δημόσιο.

Δέσμευσε το Δημόσιο τα έσοδα από το «φιλέτο» των ακινήτων

Με μια πρωτοφανή κίνηση το Δημόσιο, αγνοώντας παντελώς το προνόμιο των ασφαλισμένων επί της ασφαλιστικής περιουσίας μετά το κλείσιμο της Ασπίδος, επέβαλε κυρωτικά μέτρα, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι η εκκαθάριση θα του καταβάλει ανείσπρακτους φόρους το ύψος των οποίων ξεπερνά τα 30 εκατομμύρια ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι αντί να αναγγελθεί το Ελληνικό Δημόσιο και να καταταχθεί μετά τους ασφαλισμένους, όπως προβλέπει το ν.δ. 400/1970, παίρνει μέτρα διασφάλισης ώστε να πριν την οποιαδήποτε πώληση ακινήτου να γίνεται παρακράτηση του βεβαιωθέντος φόρου υπέρ του.

Με τον τρόπο αυτό «δεσμεύει» για λογαριασμό του το συντριπτικό μέρος αν όχι το σύνολο των εσόδων από την εκποίηση των ακινήτων της Ασπίς Πρόνοια, που αποτελούν και το ισχυρότερο εναπομείναν περιουσιακό στοιχείο στο οποίο επενδύθηκαν τα μαθηματικικά αποθέματα της εταιρείας.

Οι πρακτικές του Δημοσίου μπλοκάρουν την εκκαθάριση

Ως αποτέλεσμα της παραπάνω πρακτικής ο εκκαθαριστής της Ασπίς Πρόνοια δεν προχωρά σε πλειστηριασμό πώλησης των ακινήτων, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος να κατηγορηθεί ότι ικανοποίησε το Ελληνικό Δημόσιο, μη σεβόμενος το νομοθετικά αναγνωρισμένο προνόμιο των ασφαλισμένων. Η πιθανότητα, δε, να ικανοποιηθεί το Ελληνικό Δημόσιο προτού καν συνταχθεί πίνακας εκκαθάρισης κάνει τη θέση της εκκαθάρισης ακόμη πιο δυσχερή.

Οι παράλογες και πιθανώς παράτυπες κινήσεις του Δημοσίου δεν σταματούν όμως εδώ. Ως αποτέλεσμα σύγχυσης και πολυνομίας στην περίπτωση της Ασπίς Πρόνοια συμβάνει το απίστευτο αλλά ελληνικό να επιβάλλονται φόροι επί ακινήτων ακόμη και μετά την υπαγωγή της εταιρείας υπό ειδική εκκαθάριση!

Επιβάλλονται φόροι και με την εταιρεία σε εκκαθάριση!

Ειδικότερα, επί των ακινήτων της ασφαλιστικής περιουσίας της εταιρείας επιβάλλεται τόσο το «χαράτσι» ( πρώην ΕΕΤΗΔΕ νυν ΕΝΦΙΑ) όσο και τέλος ακίνητης περιουσίας καθώς φόρος ακίνητης περιουσίας. Έτσι καλείται η εκκαθάριση να καταβάλει το σύνολο των φόρων, δηλαδή τόσο τα οφειλόμενα κατά τη λειτουργία της εταιρίας, όσο και τους φόρους που επιβλήθηκαν μετά την υπαγωγή της εταιρείας σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης, με αποτέλεσμα πρακτικά να μην μπορεί να γίνει μεταβίβαση των ακινήτων της ασφαλιστικής περιουσίας.

Σημειώνεται ότι από την 1.1.2014 απαιτείται να είναι εξοφλημένοι οι φόροι ακίνητης περιουσίας του ακινήτου που εκποιείται μέσω πλειστηριασμού. Επομένως η εκκαθάριση της εταιρείας θα πρέπει να καταβάλει πριν κινήσει τη διαδικασία πλειστηριασμού φόρους που δεν είναι σίγουρο ότι έχουν επιβληθεί νομίμως.

Ο κίνδυνος να εισπράξουν «ψίχουλα» οι ασφαλισμένοι

Υπό το πρίσμα όλων των παραπάνω οι χιλιάδες ασφαλισμένοι της Ασπίδας βρίσκονται σε ένα στενωπό παραλογισμού κινδυνεύοντας να εισπράξουν ψίχουλα αποζημίωσης, λόγω αφενός της απόφασης του ΣτΕ που ορίζει ότι οι αποζημιώσεις πρέπει να δοθούν αφού ολοκληρωθεί η εκκαθάριση, και αφετέρου λόγω των πρακτικών του Δημοσίου.

Αν συνυπολογισθεί ότι το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής εισπράττει ετησίως περί τα 8,5 εκατ. ευρώ από εισφορές και μετρά μόλις μερικά χρόνια λειτουργίας δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μπορέσει να καλύψει το 70% των απαιτήσεων των ασφαλισμένων αν δεν προκύψουν και αξιόλογα έσοδα από την εκκαθάριση.

…και το βάρος για Εγγυητικό Κεφάλαιο και τον κλάδο

Με δεδομένο ότι το έλλειμμα της Ασπίς Πρόνοια ξεπερνά τα 550 εκατ ευρώ οι αριθμοί και η πραγματικότητα που δημιουργούν είναι αμείλικτοι. Ταυτόχρονα, κινδυνεύει το Εγγυητικό να καταστεί δέσμιο των αποζημιώσεων για την Ασπίδα και πρακτικά να ακυρωθεί ο ρόλος του καθώς δεν θα μπορεί να αποζημιώσει στο μέλλον ασφαλισμένους εταιρειών Ζωής, που οι άδειές τους θα ανακληθούν.