Ανθρώπινοι χαρακτήρες: Το στερνοπαίδι

Επαναλάβαμε πολλές φορές ότι για να καταλάβουμε ένα άτομο, πρέπει να ξέρουμε τις συνήθειες οπό τις όποιες μεγάλωσε. Ιδιαίτερη σημασία λοιπόν έχει η σειρά πού έχει ένα παιδί ανάμεσα στους αδελφούς του και τις αδελφές του. Ανάλογα με τη σειρά αυτή μπορούμε να χωρίσουμε σε κατηγορίες τούς ανθρώπους. Αν έχουμε κάποια σχετική πείρα, μάς είναι εύκολο να καταλάβουμε αν ένα παιδί είναι το πρώτο, το μικρότερο, το μοναδικό κλπ,




Από πολύ παλαιά, οι άνθρωποι διαπίστωσαν ότι το στερνοπαίδι αποτελεί ξεχωριστό τύπο. Αυτό βγαίνει από πλήθος θρύλων, παραδόσεων, ιστοριών της Βίβλου, οπού το στερνοπαίδι παρουσιάζεται και περιγράφεται με τον ίδιο τρόπο. Πραγματικά μεγαλώνει από τελείως διαφορετικούς όρους από το άλλα αδέλφια του. Για τούς γονείς του είναι ξεχωριστό παιδί. Επειδή είναι στερνοπαίδι, το μεταχειρίζονται με ειδικό τρόπο. Επειδή είναι το νεώτερο φαίνεται σύγχρονα σαν το πιο μικρό, δηλαδή αυτό πού έχει περισσότερο ανάγκη, ενώ το αδέλφια του και οι αδελφές του είναι περισσότερο ανεξάρτητα, πιο μεγάλα. Έτσι εξηγείται γιατί μεγαλώνει σε ειδική ατμόσφαιρα.

Από τούς παραπάνω όρους καθορίζονται ορισμένα στοιχεία του χαρακτήρα του πού επηρεάζουν τη στάση πού θα πάρει το παιδί αυτό απέναντι στη ζωή, τόσο, ώστε και η προσωπικότητά του να είναι ξεχωριστή. Σε τούτο προστίθεται ένας φαινομενικά αντιφατικός παράγων. Δεν είναι, καθόλου ευχάριστο στο παιδί, να το μεταχειρίζονται σαν τον μικρότερο, στον όποιο δεν αναγνωρίζουν ικανότητες και στον όποιο δεν πρέπει να επιτρέπουν καμιά πρωτοβουλία. Η μεταχείριση αυτή ενοχλεί το παιδί τόσο περισσότερο όσο γενικά θέλει να επιδείξει όσα μπορεί να κάνει. Έτσι η φιλοδοξία του ενισχύεται. Το στερνοπαίδι λοιπόν είναι, ένα παιδί πού διαρκώς αποβλέπει στο καλύτερο, με την τάση να πήδα πάντα ψηλότερα από τούς άλλους.

Τέτοιους τύπους συναντούμε συχνά στη ζωή. 'Υπάρχουν στερνοπαίδια πού ξεπερνούν όλα το άλλα αδέλφια τους, πού κατάφεραν πολύ περισσότερα από τούς αδελφούς και τις αδελφές τους. Άλλα, και αυτή είναι ή χειρότερη περίπτωση, ένιωσαν την ίδια κλίση, Αλλά δεν είχαν ούτε την ίδια ενεργητικότητα ούτε την απαιτούμενη αυτοπεποίθηση, πράγμα πού μπορεί να οφείλεται και στο μεγαλύτερα αδέλφια τους. Αν ο μικρότερος δεν μπόρεσε να το ξεπεράσει, είναι φυσικό να απογοητευτεί, να γίνει δειλός και παραπονιάρης, και να προσπαθεί διαρκώς να βρίσκει υπεκφυγές για να αποφύγει το καθήκοντά του. Και τούτο, όχι γιατί ή φιλοδοξία του μειώθηκε, αλλά γιατί πήρε άλλη μορφή. Θα προσπαθήσει να την ικανοποιήσει σε επίπεδο έξω από τις υποχρεώσεις της ζωής, να αποφύγει τον κίνδυνο, να παρουσιάσει αποδείξεις για τις δυνατότητες του.

Πολλοί μελετητές παρατήρησαν με έκπληξη ότι το στερνοπαίδι συμπεριφέρεται συνήθως σαν ταπεινωμένο, κι έχει συναίσθημα μειονεκτικότατος. Διαπιστώσαμε σε όλες τις μελέτες μας την ύπαρξη αυτού τού συναισθήματος, ενός λυπηρού συναισθήματος με την παρουσία τού όποιου εξηγείται όλη ή ψυχική εξέλιξη; ενός ατόμου. Από την άποψη αυτή το στερνοπαίδι μοιάζει με το παιδί πού γεννήθηκε με ελαττωματικά όργανα. Αυτό δεν συμβαίνει αναγκαστικά πάντα. Δεν έχει όμως τόση σημασία τί συμβαίνει, στην πραγματικότητα, όσο το τί αισθάνεται το παιδί. Ξέρουμε ακόμη πόσο εύκολα γίνεται ένα λάθος κατά την παιδική ηλικία.

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε ένα ολόκληρο πλήθος ερωτήσεων, δυνατοτήτων και συνεπειών.Θα προκαλέσει και άλλους ερεθισμούς, οξύνοντας ακόμη περισσότερο την ματαιοδοξία τού παιδιού; Θα ήταν ανεπαρκές για μιαν ανθρώπινη ζωή, να τού παρουσιάζουμε σαν το μόνο ουσιαστικά στοιχείο, το καθήκον και να είναι πάντα ο πρώτος και ή πείρα μάς μαθαίνει πώς δεν έχει σημασία για τη ζωή αυτό το αποτέλεσμα. Καλύτερα να υπερβάλουμε στην περίπτωση αυτή και να πούμε: . Αρκετά έχουμε υποφέρει απ’ αυτούς.

Η προσπάθεια του παιδιού να την φθάσει, το κάνει μεροληπτικό και κυρίως το εμποδίζει να γίνει ένας καλός σύντροφος για τούς άλλους. Και τούτο γιατί το παιδί καταλήγει να μη σκέπτεται παρά τον εαυτό του και με ποιόν τρόπο δεν θα τον ξεπεράσουν οι άλλοι. Γίνεται ζηλιάρης, κακός, έχοντας σαν μόνη σκέψη πώς να μένει ο πρώτος. Το στερνοπαίδι, λόγω ακριβώς της θέσεώς του, είναι κατ’ αρχήν διατεθειμένο να γίνει πρωταθλητής, να σβήσει όλους τούς άλλους. Στον τύπο αυτό ο ανταγωνιστής εκδηλώνεται από όλη τη συμπεριφορά του, συχνότερα όμως από μικρολεπτομέρειες πού δεν κάνουν συνήθως εντύπωση παρά μόνον όταν ξέρουμε όλα το στοιχεία του ψυχικού βίου τού άτομου. Παραδείγματα: Το παιδιά αυτά θα βρίσκονται πάντα επί κεφαλής της ομάδας τους ή δεν θα ανεχτούν κανέναν άλλον μπροστά τους. Ή τάση του πρωταθλητού χαρακτηρίζει τη. μεγάλη πλειοψηφία των τελευταίων παιδιών της οικογένειας.


Τον τύπο αυτό, πού συχνά εκφυλίζεται, είναι δυνατόν να τον συναντήσουμε τελείως αγνό. Σ’ αυτόν ανήκουν άνθρωποι γεμάτοι ενεργητικότητα, πού όχι σπάνια έσωσαν ολόκληρη την οικογένεια τους. Ας ανατρέξουμε στο παρελθόν και ας σταθούμε στην ιστορία τού ’Ιωσήφ πού περιγράφεται τόσο ζωντανά στη Βίβλο, ώστε να υποθέσουμε ότι την εποχή εκείνη είχαν γνώσεις πού δύσκολα σήμερα τις αποκτούμε. Είναι πολύ πιθανόν ότι κατά τη διάρκεια των αιώνων πού πέρασαν, χάθηκε πολύτιμο υλικό πού θα πρέπει να προσπαθήσουμε να το αναζητήσουμε.

Υπάρχει ένας δεύτερος τύπος πού οφείλει τη δημιουργία του στον πρώτο. Υποθέστε ότι ο δρομεύς προσκρούει ξαφνικά σε κάποιο εμπόδιο πού δεν είναι βέβαιος ότι θα μπορέσει να το υπερνικήσει και γι’ αυτό προσπαθεί να το αποφύγει. Αν στην περίπτωση αυτή το στερνοπαίδι χάσει το θάρρος του, θα γίνει φοβερά δειλό.

Οποιαδήποτε δουλειά, το εξαντλεί, βρίσκει διαρκώς προφάσεις, δεν διακινδυνεύει τίποτε ποτέ και περνά τον καιρό του χωρίς να κάνει τίποτε. Πολύ δύσκολα βρίσκει ένα πεδίο δράσεως, εκεί όμως που από το πριν αποκλείεται οποιοσδήποτε συναγωνισμός. Για να δικαιολογήσει τις αποτυχίες του, θα προβάλει κάθε είδους δικαιολογία, θα προφασιστεί ότι είναι' πολύ ασθενικό, ότι το παραμέλησαν ή το παραχάιδεψαν, ότι οι αδελφοί και οι αδελφές του δεν το άφησαν να πετύχει κλπ. Τέτοιες περιπτώσεις είναι πιθανόν να επιδεινωθούν, αν συνοδεύονται και από πραγματική αναπηρία. Εκεί θα αγκιστρωθεί ό άνθρωπος τού τύπου αυτού, για να δικαιολογήσει την αιώνια λιποταξία του.

Και οι δύο αυτοί τύποι, γενικά, δεν είναι καλοί σύντροφοι για τούς άλλους. Εκείνοι πού ανήκουν στον πρώτο, ασφαλώς πάνε καλύτερα όσον καιρό έχει πέραση η άμιλλα. Δεν μπορούν να σταθούν στη ζωή παρά εις βάρος άλλων, ενώ εκείνοι πού ανήκουν στον δεύτερο τύπο σκύβουν για όλη τους τη ζωή κάτω από το αβάσταχτο βάρος τού συναισθήματος της μειονεκτικότητας και υποφέρουν από την αδυναμία τους να συμφιλιωθούν με τη ζωή.

Από το βιβλίο του Α. Αντλερ – Ανθρώπινοι χαρακτήρες – 1956

Πηγή:antikleidi.com